یه روز صبح که داشتم وارد پنل وردپرس یه سایت قدیمی می‌شدم، با یه چیز عجیب روبه‌رو شدم. دیگه خبری از همون ویرایشگر ساده‌ی کلاسیک با دکمه‌های Bold و Insert نبود. جاشو داده بود به یه چیزی به اسم گوتنبرگ. اولش راستش رو بخواید شوکه شدم. ولی بعد که باهاش ور رفتم، دیدم انگار قراره اوضاع راحت‌تر بشه—البته اگه بفهمی چطوری باهاش کار کنی.
گوتنبرگ خیلی وقته اومده؛ از نسخه 5 وردپرس به بعد، یعنی از اواخر ۲۰۱۸. هدفش؟ ساختن صفحات و نوشته‌ها با یه روش مدرن و انعطاف‌پذیر، بدون نیاز به افزونه‌های سنگین.
خب، بیاید ببینیم دقیقاً چی‌ه و چطور کار می‌کنه.
خرید هاست میزبانی از جهش سرور!
اگر به دنبال یک هاست میزبانی سریع، پایدار و مطمئن هستید، جهش سرور بهترین گزینه برای شماست. با ارائه هاست‌های ویژه برای سایت‌های پرترافیک، ما فضای ذخیره‌سازی قدرتمند، پهنای باند نامحدود و امنیت بالا را تضمین می‌کنیم. سرویس‌های ما به‌طور ویژه برای وب‌سایت‌های خبری، فروشگاه‌های آنلاین، انجمن‌ها و کسب‌وکارهای پربازدید بهینه‌سازی شده‌اند.
با خرید هاست میزبانی از جهش سرور، آپتایم بالا، عملکرد پایدار و سرعت فوق‌العاده را با کمترین هزینه تجربه کنید!
گوتنبرگ یعنی چی؟ با ساختار بلوکی آشنا شو
گوتنبرگ در اصل یه ویرایشگر بلوکی (Block Editor) هست. برخلاف ویرایشگر کلاسیک که همه‌چی تو یه کادر بزرگ نوشته می‌شد، اینجا شما با “بلوک” سروکار دارید. هر بلوک یه نوع محتواست.
مثلاً:
-
یه متن ساده = یه بلوک پاراگراف
-
یه عکس = بلوک تصویر
-
یه نقل قول = بلوک quote
-
یه جدول، گالری، فایل صوتی و حتی توییت جاسازی‌شده = همه بلوک هستن!
این باعث می‌شه محتوا تکه‌تکه ولی منظم باشه. ویرایش هم راحت‌تر می‌شه؛ مثلاً می‌تونی فقط یه بلوک خاص رو جابجا کنی، بدون اینکه بقیه صفحه بهم بریزه.
نگاهی به انواع بلوک‌های گوتنبرگ
واسه اینکه بهتر درک کنیم گوتنبرگ چه کارایی بلده، یه نگاهی بندازیم به مهم‌ترین بلوک‌هاش:
۱. بلوک‌های متنی
-
Paragraph: متنی ساده
-
Heading: عنوان‌هایی با سایز مختلف (H1 تا H6)
-
List: لیست شماره‌دار یا بدون شماره
-
Quote: نقل قول با استایل خاص
۲. بلوک‌های چندرسانه‌ای
-
Image: اضافه کردن تصویر با قابلیت تنظیم اندازه و لینک
-
Gallery: ساخت گالری چندتایی با چینش دلخواه
-
Video & Audio: بارگذاری مستقیم یا از سایت‌هایی مثل یوتیوب
۳. بلوک‌های طراحی
-
Columns: تقسیم‌بندی محتوا به چند ستون
-
Group: گروه‌بندی چند بلوک تو یه قاب
-
Spacer & Separator: فاصله‌گذاری و خط جداکننده بین بخش‌ها
۴. بلوک‌های جاسازی (Embed)
محتوای خارجی مثل:
-
توییت
-
ویدیوهای یوتیوب
-
پست‌های اینستاگرام
-
فایل‌های گوگل درایو
و کلی بلوک دیگه که می‌تونید از افزونه‌ها بهش اضافه کنید (مثلاً بلوک فرم تماس، دکمه‌های شبکه اجتماعی، جدول قیمت و …)
شخصی‌سازی محتوا بدون نیاز به کدنویسی
تو گوتنبرگ، تقریبا هر بلوک رو می‌شه با استفاده از تنظیمات سمت راست صفحه، شخصی‌سازی کرد:
-
رنگ متن و پس‌زمینه
-
سایز فونت
-
استایل دکمه‌ها
-
حاشیه و فاصله‌ها
حتی می‌تونید استایل دلخواه خودتون رو ذخیره کنید و بعداً تو بلوک‌های دیگه استفاده کنید.
تفاوت گوتنبرگ با ویرایشگر کلاسیک
| ویژگی | گوتنبرگ | کلاسیک |
|---|---|---|
| ساختار محتوا | بلوکی | یکپارچه و متنی |
| امکانات طراحی | پیشرفته و متنوع | بسیار ساده |
| نیاز به افزونه | کمتر | بیشتر برای طراحی |
| یادگیری | کمی زمان‌بر اولش | راحت‌تر برای مبتدی‌ها |
| آینده | پشتیبانی کامل | در حال منسوخ شدن |
آیا گوتنبرگ جایگزین صفحه‌سازهای معروف می‌شه؟
خب راستش این سوالیه که زیاد پرسیده می‌شه. هنوز هم سازنده‌هایی مثل Elementor، WPBakery و Beaver Builder امکاناتی دارن که گوتنبرگ بهش نرسیده. ولی نکته اینجاست که گوتنبرگ داره با سرعت زیادی پیشرفت می‌کنه.
افزونه‌هایی مثل:
-
Kadence Blocks
-
Stackable
-
GenerateBlocks
امکانات حرفه‌ای مثل جدول قیمت، شمارنده، آکاردئون و… رو به گوتنبرگ اضافه می‌کنن. به‌نوعی گوتنبرگ داره تبدیل می‌شه به یه بستر قابل توسعه برای ساخت صفحات حرفه‌ای.
کار با الگوها (Patterns) و قالب‌های آماده
یکی از قابلیت‌های جذاب گوتنبرگ، استفاده از Patternهاست. الگوهای از پیش‌ساخته‌ای که می‌تونی با یه کلیک به نوشته‌ات اضافه کنی. مثلاً یه بخش معرفی تیم، یه باکس سوالات متداول، یه بخش نظرات مشتری‌ها و…
وردپرس یه کتابخونه آنلاین برای این الگوها هم داره به اسم WordPress Pattern Directory که هر روز هم داره بزرگ‌تر می‌شه.
گوتنبرگ و قالب‌های وردپرس: سازگاری چقدره؟
اینجاست که یه ذره باید دقیق‌تر باشیم. بعضی از قالب‌های قدیمی وردپرس با گوتنبرگ سازگاری کامل ندارن. ولی قالب‌هایی که از Full Site Editing (FSE) پشتیبانی می‌کنن (مثل Twenty Twenty-Four)، هم ویرایش محتوا، هم هدر، فوتر و قالب صفحات رو می‌تونن با گوتنبرگ بسازن.
یعنی یه جور آزادی کامل برای طراحی بدون کد.
یه تجربه‌ی واقعی
توی یکی از پروژه‌های فروش فایل، کل صفحه‌ی فرود رو با گوتنبرگ ساختم. استفاده از ستون‌ها، دکمه‌های رنگی، لیست ویژگی‌ها و نظرات مشتری‌ها باعث شد خیلی سریع یه صفحه حرفه‌ای طراحی بشه—اونم بدون Elementor یا صفحه‌ساز دیگه‌ای.
لود صفحه هم از نظر سرعت خیلی بهتر از قبل شد. تو تست PageSpeed گوگل، نمره از ۶۸ رسید به ۸۹.
جمع‌بندی: آیا باید بریم سمت گوتنبرگ یا نه؟
گوتنبرگ هنوز صددرصد بی‌نقص نیست. ولی اگه دنبال یه راه سبک، امن و سازگار با آینده‌ی وردپرس هستی، حتماً باید یادش بگیری. مخصوصاً اگه نمی‌خوای برای هر چیزی یه افزونه نصب کنی.
اگه تازه‌کاری، شاید اولش یه کم گیج‌کننده باشه. ولی یه هفته باهاش کار کنی، دیگه نمی‌تونی برگردی به قبل. قول می‌دم!